Jak sprawdzić czy spadek jest zadłużony?
Dowiadując się o śmierci krewnego, którego jesteśmy potencjalnym spadkobiercą zwłaszcza w sytuacji, gdy jest to dalszy krewny lub taki, z którym nie utrzymywaliśmy kontaktu, stajemy czasem przed problemem:
przyjąć spadek, czy go odrzucić?
Decyzja w takim przypadku zależy od zawartości spadku, a przede wszystkim kwestii co wchodzi w skład spadku. Jak sprawdzić czy spadek jest zadłużony i na jakie kwoty? Co zrobić w sytuacji, gdy nie wiemy co wchodzi w skład spadku?
Jeżeli mamy możliwość, warto oczywiście sprawdzić dokumenty, jakie pozostawił zmarły krewny – rachunki, umowy, czy w jego dokumentach nie ma korespondencji sądowej lub komorniczej, wezwań do zapłaty. Na tym w zasadzie kończy się możliwość samodzielnego sprawdzenia, czy spadek nie jest zadłużony.
Co dalej? SPIS INWENTARZA
Jak sprawdzić czy spadek jest zadłużony? Z pomocą przychodzi instytucja spisu inwentarza. Wbrew częstemu przekonaniu do złożenia wniosku o sporządzenie spisu inwentarza nie jest konieczne zainicjowanie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Z wnioskiem może wystąpić również potencjalny spadkobierca, czyli osoba, która uprawdopodobni, że należy do kręgu spadkobierców ustawowych zmarłego.
Zgodnie z art. 637 § 1 kodeksu cywilnego:
§ 1. Na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawcy testamentu, tymczasowego przedstawiciela lub wierzyciela mającego pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy sąd spadku wydaje postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza.
Kiedy złożyć wniosek o spis inwentarza?
Potencjalny spadkobierca powinien złożyć wniosek o spis inwentarza odpowiednio wcześnie, od momentu, gdy dowiedział się o tytule swojego powołania (tzn. od chwili, gdy nadeszła „jego kolej” do dziedziczenia po zmarłym) biegnie bowiem termin do ewentualnego odrzucenia spadku.
Kto sporządza spis inwentarza?
Spis inwentarza sporządza komornik. W tym celu należy złożyć wniosek o spis inwentarza do sądu spadku, który zleci jego wykonanie komornikowi.
Wniosek można złożyć również bezpośrednio komornikowi, który wówczas zawiadamia sąd spadku, a sąd wydaje postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza
Jak napisać wniosek o spis inwentarza?
We wniosku o spis inwentarza należy wskazać osobę zmarłą załączając jej akt zgonu, podać jej numer pesel, wskazać nasz interes prawny i przedstawić akty stanu cywilnego na potwierdzenie naszego potencjalnego dziedziczenia po zmarłym.
Następnie w treści wniosku zawrzeć wniosek o sporządzenie przez właściwego komornika sądowego spisu inwentarza wskazując jego dane i dodając oświadczenie o wyborze komornika w trybie art. 10 ust. 1 i 3 ustawy o komornikach sądowych.
We wniosku należy wskazać znane nam aktywa i pasywa wchodzące w skład spadku, a także pozostałych uczestników postępowania.
Wniosek o spis inwentarza składamy w jednym egzemplarzu dla sądu i odpisach dla każdego z uczestników.
Ile kosztuje spis inwentarza?
Wniosek do sądu o sporządzenie spisu inwentarza wiąże się z opłatą sądową w wysokości 100 zł. Ponadto komornik pobierze opłatę stałą w kwocie 400 zł. Może się okazać, że konieczne będzie poniesienie dodatkowych kosztów związanych ze zwrotem komornikowi jego wydatków (np. koszty rzeczoznawcy).
Co daje sporządzenie spisu inwentarza?
Sporządzony spis inwentarza daje potencjalnemu spadkobiercy wiedzę o stanie czynnym spadku i pozwala podjąć decyzję co do jego przyjęcia lub odrzucenia. Spis inwentarza zabezpiecza spadkobiercę przed odpowiedzialnością za długi spadkowe w ten sposób, że:
Art. 1032 k.c. § 1:
Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacił niektóre długi spadkowe, a nie wiedział i przy dołożeniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi odpowiedzialność za niespłacone długi spadkowe tylko do wysokości różnicy między wartością stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów spadkowych, które spłacił.
Art. 1032 k.c. § 2:
Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacając niektóre długi spadkowe, wiedział lub przy dołożeniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe. Nie dotyczy to spadkobiercy niemającego pełnej zdolności do czynności prawnych oraz spadkobiercy, co do którego istnieje podstawa do jego ubezwłasnowolnienia.
Kiedy już wiemy jak sprawdzić czy spadek jest zadłużony, możemy podjąć decyzję co do jego przyjęcia lub odrzucenia.
Więcej o spisie inwentarza i odpowiedzialności za długi spadkowe przeczytasz:
Spadek z dobrodziejstwem inwentarza – bezpieczne dziedziczenie – czy zawsze?